چرا مالیات می دهیم؟

پاسخ به این پرسش که چرا مالیات می دهیم، شاید ساده به نظر برسد اما نیازمند دید شفافی به این موضوع است. هر چند این پرسش شاید اصلاً به ذهن بسیاری از افراد خطور نکرده و این پروسه را یک فرآیند روتین بدانند اما، در بسیاری از مواقع لازم است دلیل پرداخت مالیات را بدانیم. بسیاری افراد با پاسخ سطحی از کنار این موضوع می‌گذرند و با طرح این مسئله که یک مسئولیت اجتماعی است، دیدی سطحی نسبت به این موضوع ارائه می‌دهند اما ما در این یادداشت قصد داریم تا از همه جوانب این مسئله را سنجیده و پاسخی تشریحی در برابر پرسش چرا مالیات می دهیم مطرح کنیم. پس اگر شما نیز با این پرسش روبرو هستید و خواهان جوابی منطقی هستید، پیشنهاد می‌کنیم تا رسیدن به پاسخ با ما همراه باشید.

چگونه باید به پرسش چرا مالیات می دهیم پاسخ داد؟

پیش از پاسخ دادن به خود پرسش، بهتر است تعیین کنیم از چه نقطه نظراتی به این موضوع پاسخ می‌دهیم. دقت داشته باشید که هر پدیده یا تکلیف اجتماعی دارای دو بعد اصلی است و شما به دو علت تکلیف مورد نظر را انجام می‌دهید:

• از یک منظر شما باید به این یقین برسید که تکلیف اجتماعی، به نفع جامعه بوده و خود شما نیز به عنوان بخشی از جامعه از آن نفع می‌برید. به‌نوعی شما با اطلاع از نتیجه طبیعی عمل خود نسبت به انجام تکالیف اجتماعی رغبت خواهید یافت.
• از منظری دیگر مسئله یک نظام جریمه و پاداش است که انجام تکالیف اجتماعی را تضمین می‌کند. شما با اطلاع از قوانین مطلع خواهید شد که در برابر انجام بهتر تکلیف خود از چه مزایایی بهره‌مند شده و در صورت تخطی و انجام ندادن تکالیف خود با چه جریمه‌هایی روبرو خواهید شد.

اجازه دهید تا با یک مثال این موضوع را بیشتر روشن کنیم. به تمرینی که از طرف یک استاد به دانش‌آموز محول می‌شود دقت کنید. خود انجام تکلیف یک نتیجه طبیعی دارد و آن هم رشد توانایی‌ها و تسلط دانش‌آموز بر مبحث درسی است. از طرفی دیگر انجام تکلیف موجب دریافت نمره از استاد و بی‌دقتی و عدم انجام صحیح تمرین موجب کاهش نمره و جریمه دانش‌آموز خواهد شد. حال با دید بازتری سراغ پرسش چرا مالیات می دهیم خواهیم رفت.

 نتایج طبیعی

پرداخت مالیات برخی نتایج طبیعی دارد که باید آن‌ها را با دقت بررسی کرد. هر چند تفسیر و تحلیل اثر مالیات بر نظام اقتصادی و اجتماعی امری ساده نیست اما در حد وسع متن به شکل موردی این جنبه از موضوع را بررسی می‌کنیم:

• بدون پرداخت مالیات دولت در تأمین بودجه با بحران مواجه می‌شود. شاید پدیده مالیات در طول سالیان پیشین آنچنان که باید مورد توجه دولت‌های مختلف کشور ایران نبوده باشد و علت این امر نفتی بودن اقتصاد ایران است اما در حال حاضر وضع فرق کرده است. در دوره معاصر در عمل درآمدهای نفتی باعث می‌شد تا دولت از نظر منابع مالی تأمین بوده و با حساسیت کمتری نسبت به درآمد حاصل از مالیات اهمیت دهد اما با گسترش تحریم‌ها و کاهش شدید درآمدهای نفتی، امروزه دولت برای انجام درست وظایف خود چشم به درآمدهای مالیاتی دوخته است. بدون پرداخت مالیات در شرایط فعلی دولت دچار کسری بودجه خواهد شد.
• ناتوانی دولت در تأمین منابع مالی به معنی از هم پاشیدن نظام اقتصادی کشور خواهد بود. شاید حس کنید که پرداخت مالیات یک هزینه یا خرج اضافی است که از جیب شما پرداخت می‌شود اما فراموش نکنید که در صورت امتناع از پرداخت مالیات، با توجه به علل ذکر شده در بالا، نظام اقتصادی کشور از هم پاشیده و شما نیز به عنوان بخشی از این نظام اقتصادی دچار ضرر و زیان خواهید شد. شما هر قدر کالا یا تولیدات زیادی هم داشته باشید، بدون وجود خریدار دچار بحران خواهید شد. حال فرض کنید که ناگاه دولت در پرداخت حقوق کارمندان خود دچار مشکل شود، شما در لایه اول موضوع باید قید خریداران کارمند خود را بزنید چون پولی برای خرید ندارند. البته موضوع فقط منتهی به اینجا نمی‌شود بلکه بعضی از مشتریان شما نیز با پولی که از خریدارانی که کارمند دولت بودند از شما خرید می‌کردند؛ باید قید آن‌ها را نیز بزنید و در با این وجود در عمل ضرر و زیان شدیدی تجربه خواهید کرد. فروپاشی یک نظام اقتصادی به ضرر تمام حاضران در آن است.
• امتناع از پرداخت مالیات باعث ضعف ساختارهای حمایتی خواهد شد. بخشی از مالیات دریافتی صرف حمایت از کسب‌وکارهای مختلف و تأسیس فرصت‌های جدید اقتصادی خواهد شد. پس با پرداخت مالیات به نوعی به رونق اقتصادی و حمایت از ایجاد کسب‌وکار ها کمک می‌کنید. فراموش نکنید که رونق اقتصادی دیر یا زود اثر مثبت خود را بر کسب و کار شما اعمال می‌کند. همانطور که ضعف اقتصادی نیز همین خصوصیت را دارد.
• علاوه بر بعد اجتماعی مسئله، پرداخت مالیات یک مسئولیت اخلاقی و اجتماعی است. این کاملاً منطقی است که شما در برابر خدمات مختلفی که از دولت دریافت می‌کنید، هزینه‌هایی را نیز متقبل شوید. نیازی به مثال‌های پیچیده نیست؛ امنیت شما در گرو یک سیستم امنیتی و نظام قضایی است که حقوق آن را دولت باید پرداخت کند. پس قاعدتاً باید در برابر این امنیت که خدمت دولت است، هزینه‌ای تحت عنوان مالیات بپردازید.

 نظام مجازات و پاداش

در پاسخ به پرسش چرا مالیات می دهیم می‌توان دسته‌ای دیگر از پاسخ‌ها را نیز مطرح کرد. فراموش نکنید که عملاً برپا کردن یک کسب و کار بدون پرونده مالیاتی محال است. بخشی از ساز و کارهای تأسیس کسب و کار در گرو تشکیل پرونده مالیاتی و متعاقب آن پرداخت مالیات است. حتی در صورتی که بتوانید از این بخش گذر کنید، در نهایت شما برای بسیاری از داد و ستدهای خود با مشتریان مختلف به پیروی از نظام مالیاتی کشور نیاز دارید که در این صورت یا باید قید داد و ستد را بزنید که همان قید کسب و کار است یا به‌سرعت توسط نظام مالیاتی به عنوان یک متخلف شناسایی شده و مشمول مجازات خواهید شد.

فرار مالیاتی و امتناع از پرداخت مالیات مجازات‌های سنگین مالی و گاهی حتی کیفری به دنبال دارد. پس باید گفت برای اینکه مجازات نشویم. البته قانونگذار فقط مجازات‌ها را ضامن اجرای تکالیف مالیاتی قرار نداده و با برخی از بندها مؤدیان را نسبت به انجام بهتر تکالیف ترغیب می‌کند. پس سوای اینکه چرا مالیات می دهیم، اینکه چگونه مالیات بدهیم نیز بر میزان پاداش‌هایی که دریافت می‌کنیم مؤثر است. (چنانچه قصد دارید با تعریف فرار مالیاتی چیست آشنا شوید، مطالعه این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم)

در صورت هرگونه سوال برای تکمیل اظهارنامه مالیاتی می‌ توانید با مشاوران ما در شرکت تدبیرحساب تماس حاصل نمایید.