۵ نوع اظهارنامه مالیاتی که باید با آنها آشنا شوید!

در یکی دیگر از یادداشت‌های کاربردی، تلاش کردیم تا به یکی دیگر از جوانب اظهارنامه مالیاتی نگاهی داشته و تلاش کنیم تا اطلاعات مفیدی در این مورد ارائه دهیم. این بار پرسش اصلی این است که آیا اظهارنامه مالیاتی انواع مختلفی دارد؟ چند نوع اظهارنامه مالیاتی وجود دارد؟ تفاوت آن‌ها در چیست  برای دستیابی به پاسخ پرسش‌های فوق  تا انتها با ما همراه باشید. البته پیش از پرداختن به صرف این موضوع، نگاهی به ماهیت اظهارنامه مالیاتی داشته و تلاش می‌کنیم تا مروری اجمالی بر این مبحث داشته باشیم.

نگاهی اجمالی به ماهیت اظهارنامه مالیاتی

این یک سند مالی یا به بیانی دیگر فرم مالی است که سازمان امور مالیاتی کشور بر مبنای آن در مورد کسب و کار شما اطلاعات لازم را کسب می‌کند. البته نباید با استفاده از عبارت کسب و کار دچار ابهام شد زیرا در ادامه متوجه خواهید شد که اظهارنامه مالیاتی دارای انواع مختلفی است و تنها یکی از آن‌ها مربوط به مشاغل یا همان کسب و کارهاست. در سیستم خوداظهاری مالی، مبنای تصمیم‌گیری سازمان امور مالیاتی در مورد مبلغ مالیات شما، مندرجات اظهارنامه است.

به همین علت، نحوه پر کردن و مندرجات این سند مالی، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند. نه‌تنها اجتناب از پر کردن آن باعث می‌شود تا شما درگیر پروسه‌های تنبیهی مختلفی شده و هزینه‌های گزافی را در قالب جریمه بپردازید، بلکه بد پر کردن و اشتباه در تکمیل آن نیز بشدت هزینه‌زا خواهد بود. پس بهتر است تا در شناخت کامل ماهیت و مندرجات اظهارنامه مالیاتی نهایت تلاش را داشته باشید.

آیا اظهارنامه مالیاتی انواع مختلفی دارد؟

بله. قطعاً با توجه به دایره وسیع مالیات‌دهندگان و مؤدیان حاضر در چرخه پولی و مالی کشور، نیاز است تا فرآیند خوداظهاری مالی، به طرق مقتضی و در قالب انواع مختلفی از خدمات اظهارنامه مالیاتی انجام شود. بر همین مبنا، 5 نوع از انواع اظهارنامه مالیاتی به شرح زیر هستند. در ادامه به تفصیل هر یک از آن‌ها بررسی خواهند شد.

• اظهارنامه اشخاص حقیقی
• اظهارنامه اشخاص حقوقی
• اظهارنامه مشاغل حمل و نقل
• اظهارنامه املاک و مستغلات
• اظهارنامه ارزش افزوده

اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی

شخص حقیقی، در اصل همان فرد عادی است که به‌واسطه حیات و عضویت در جامعه دارای حقوق و تکالیف خاصی است. هر فردی که شما در اطراف خود می‌بینید، یک شخص حقیقی است. این توضیح در جهت آن بود که متوجه شوید، اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی فرم و سند مالی است که برای خوداظهاری یک شخص تهیه خواهد شد. هر آنکس که با اتکا بر جواز کسب خود اقدام به برپایی کسب و کار کرده و در حال درآمدزایی است، مکلف به تنظیم و تسلیم اظهارنامه اشخاص حقیقی است. این کار باید در انتهای سال مالی انجام شده و به موجب مندرجات اظهارنامه اشخاص حقیقی، باید صورت انواع چرخه‌های مالی اعم از فروش، خرید، موجودی‌ها و سرمایه‌ها به روشنی تصریح شوند. اغلب مؤدیان ذیل این بخش قرار گرفته و لازم است تا اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقیقی ارائه دهند.

اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی

دقت داشته باشید که شخص حقوقی از منظر قانونگذار ماهیتی تجاری دارد. اساساً مقصود از شخص حقوقی یک شرکت، مؤسسه، سازمان یا نهاد مالی است که دارای مالکان و مدیران مشخصی است. از منظر قانونی، شخصیت حقوقی مستقل از شخصیت حقیقی مالکان یا مدیران است. شرکت‌ها و مؤسسات نیز بسته به سود و زیان مالی که در یک سال مالی تجربه کرده‌اند، لازم است تا اظهارنامه مالیاتی اشخاص حقوقی را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند. از نظر شیرازه و هسته اظهارنامه، نوع حقیقی و حقوقی تفاوت چندانی ندارند و از نظر عناوین حقوقی متفاوت هستند.

اظهارنامه مالیاتی مشاغل حمل و نقل

از این منظر که قانونگذار در قانون مالیات‌های مستقیم نگرش ویژه‌ای به فعالین اقتصادی حوزه حمل و نقل و موتوری دارد، اظهارنامه مشاغل حمل و نقل از سایر انواع اظهارنامه متمایز است. دارندگان ماشین‌های سنگین و نیمه سنگین باری، عمومی اعم از تاکسی، اتوبوس و مینی‌بوس، لازم است تا به واسطه اظهارنامه مشاغل حمل و نقل، در پروسه خوداظهاری مالیاتی مشارکت کنند.

اظهارنامه مالیاتی املاک

قانونگذار در باب سوم قانون مالیات‌های مستقیم، مالیات بر درآمد املاک را به عنوان یکی از انواع مالیات بر درآمد معرفی کرده است. بدیهی است که در راستای خوداظهاری مالی لازم برای این فصل از قانون مالیات‌های مستقیم لازم است تا اظهارنامه مالیاتی املاک تنظیم و ارسال شود. مقصود از درآمد املاک وجوهی است که توسط موجر تحت عنوان اجاره دریافت می‌شوند. در هر سال مالی، موجر یا صاحب مال مؤظف است تا به شکل شفافی درآمد ناشی از اجاره ملک را تعیین و با درج در اظهارنامه مالیاتی املاک به سازمان امور مالیاتی اعلام نماید. بر مبنای همین وجوه اعلام شده، سازمان در مورد میزان مالیاتی که باید پرداخت شود، تصمیم‌گیری می‌کند.

اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده

مالیات بر ارزش افزوده یکی از مباحث مهم و تخصصی در زمینه امور مالی است که بررسی کامل آن قطعاً در حوصله متن فعلی نیست اما در یک نگاه کلی باید گفت که یکی از انواع مالیاتی است که مؤدیان مکلف است تا به صورت فصلی اعلام و پرداخت نماید. میزان مالیات بر ارزش افزوده به کمک مندرجات و اطلاعات موجود در اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده محاسبه خواهد شد. دایره شمول مالیات بر ارزش افزوده توسط قانونگذار در 53 ماده تشریح شده است که برای اطلاع از آن می‌توانید به قانون ارزش افزوده مراجعه فرمائید.

سهل و ممتنع؛ دانستن در کنار تخصص

در انتها یک نکته اساسی اینکه، موارد فوق تنها در جهت آشنایی با انواع اظهارنامه مالیاتی کاربردی هستند و نه تکمیل و تنظیم هر یک. تکمیل هر یک از انواع اظهارنامه مالیاتی بسته به ماهیت کسب و کار شما دارای نکات مجزایی است که حتماً پیش از تکمیل اظهارنامه باید از آن‌ها مطلع شوید و در طول تکمیل رعایت فرمائید. با این وجود توصیه می‌کنیم که حتماً پیش از تکمیل هر یک، با مشاور امور مالی و حسابداری تماس برقرار کرده و بسته به شرایط کسب و کار خود، اطلاعات لازم را بدست آورید. ورود به مسائل امور مالیاتی بدون دانش و شناخت کافی می‌تواند تا حد زیادی برای شما هزینه‌زا باشد.