مالیات بر اجاره چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

مالیات یکی از راه‌های کسب درآمد دولت‌ها است که به صورت اجباری از مردم گرفته می‌شود و صرف فعالیت‌های اقتصادی و خدمات عمومی به مردم می‌شود. یکی از انواع مالیات مستقیم، مالیات بر اجاره است که در این مطلب قصد داریم آن را تعریف کنیم و عواملی که بر میزان آن تاثیر می‌گذارد را بررسی نمائیم.

مالیات بر اجاره چیست؟

تقسیم‌بندی کلی مالیات به دو گروه مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم است. مالیات اجاره یکی از زیرگروه‌های مالیات بر درآمد است و به عنوان مالیات مستقیم شناخته می‌شود.

در واقع با توجه به اینکه اجاره بها به عنوان یک درآمد شناخته می‌شود و کسانی‌که از این طریق درآمدی داشته باشند، باید مالیات اجاره را بپردازند. پس همه‌ی افرادی که ملک تجاری یا مسکونی و اداری را اجاره می‌دهند بر اساس میزان اجاره و نوع آن ملزم هستند که مطابق قانون مالیاتی، بخشی از اجاره را به خزانه دولت به عنوان مالیات  اجاره پرداخت کنند.

برای مطالعه بیشتر به صفحه مالیات صنف های مختلف  و مالیات مکسوره مراجعه کنید.

مالیات بر درآمد اجاره چگونه محاسبه می‌شود؟

میزان مالیات بر درآمد اجاره بستگی به مبلغی دارد که مالک به عنوان اجاره از مستاجر دریافت می‌کند و آن را در قرارداد ذکر کرده است. به همین منظور یک شیوه‌ی محاسبه برای آن در نظر گرفته شده است که به شرح زیر است.

برای محاسبه‌ی مالیات اجاره باید مبلغ اجاره‌ی ماهیانه‌ای که از مستاجر دریافت می‌شود در 12 ضرب شود. با توجه به اینکه به 75 درصد از میزان اجاره، مالیات تعلق می‌گیرد عدد بدست آمده باید در 75 درصد ضرب شود. این عدد مشمول مالیات بر اجاره است و با توجه به قوانین مصوب در مورد نرخ محاسبه مالیات در سال جاری برآورد می‌شود.

البته روشی که بیان شد، برای مواردی است که مستاجر فقط اجاره پرداخت می‌کند. زمانی‌که برای اجاره دادن ملک از مستاجر پول پیش دریافت شده باشد، 18 درصد از پول پیش باید با مبلغ اجاره‌ی ماهیانه جمع شود، سپس در عدد 12 ضرب شود و به همان شیوه‌ی قبل از آن برای تعیین میزان درآمد سالیانه مشمول مالیات استفاده شود.

نحوه محاسبه مالیات اجاره درصورت عدم وجود قرارداد

میزان مالیات بر اساس اجاره بها تعیین می‌شود و همراه با اظهار نامه باید یک کپی از قرارداد به اداره مالیات تحویل داده شود. در صورتی که مالک این کار را انجام ندهد یا اصلاً  قراردادی تنظیم نشده باشد، سازمان مالیاتی مطابق با نرخ قانونی میزان اجاره بها، مالیات را دریافت می‌کند.

نرخ محاسبه مالیات بر درآمد اجاره چقدر است؟

تصمیم اتخاذ شده در کمیسیون تلفیق مجلس که توسط سخنگوی کمیسیون اعلام شده است بیان می‌کند، میزان مالیات  بر مستغلات و اجاره در سال ۱۴۰۰ افزایش نیافته است و نرخ مالیات بر اجاره املاک در سال 1400 مانند سال گذشته و بدون تغییر است.

مطابق ماده 131 قانون مالیاتهای مستقیم ، جدول نرخ مالیات بر درآمد اجاره ملک سال 1400 به شرح زیر است.

نحوه پرداخت مالیات اجاره چگونه است؟

صاحبان حقیقی  املاک تجاری، اداری و مسکونی موظف هستند اظهار نامه مالیاتی را تهیه و تنظیم کنند و مطابق قوانین، مدارک و ضمائمی که به آن مربوط است را به ادراه‌ی مالیات منطقه‌ی سکونت تحویل دهند. مدت زمانی که برای تنظیم اظهار نامه در نظر گرفته شده است تا پایان تیر ماه هر سال است. (چنانچه تمایل دارید درباره نحوه پرداخت مالیات نقل و انتقال املاک بدانید، مطالعه این مقاله را پیشنهاد می‌کنیم)

مالیات بر درآمد اجاره ملک بر عهده چه کسی است؟

مسئولیت پرداخت مالیات بر درآمد اجاره به عهده‌ی مالک است و مستاجر هیچ مسئولیتی در قبال عدم پرداخت ندارد و مورد پیگیری قرار نمی‌گیرد. البته ممکن است مالک و مستاجر با هم توافق کنند که تنظیم اظهار نامه را مستاجر انجام دهد.

زمانی‌که مستاجر با داشتن حق اجاره ملک را به فرد دیگری اجاره می‌دهد که اصطلاحاً به آن اجاره دست دوم گفته می‌شود، اجاره دهنده باید مالیات را بپردازد. با این حساب شخص ثالثی که ملک را اجاره کرده هیچ مسئولیتی ندارد.

البته این نکته را باید در نظر داشته باشید که مبلغ مالیات اجاره که توسط مالک پرداخت می‌شود با مالیاتی که مستاجر اول می‌پردازد متفاوت است. شخص مالک باید به ازای 75 درصد اجاره‌ی سالیانه، مالیات را بپردازد، در حالی‌که مستاجر اول باید به میزان تفاوت اجاره بهایی که به مالک می‌پردازد و از مستاجر دوم دریافت می‌کند را به عنوان ماخذ مالیات در نظر بگیرید.

پرداخت مالیات در مورد اشخاص حقوقی شرایط کمی متفاوت است. درصورتی‌که صاحب ملک حقوقی باشد، الزامی به تنظیم اظهار نامه جداگانه وجود ندارد. همچنین وقتی شخص حقوقی ملکی را اجاره کرده باشد، می‌تواند میزان مالیات اجاره را از اجاره‌ی پرداختی کم کند و طی یک بازه‌ی زمانی ده روز آن را پرداخت و رسیدش را به مالک تحویل دهد.

زمانی‌که مالک به میزان مالیات بر درآمد اجاره اعتراض داشته باشد یک ماه از تاریخ ابلاغ آن فرصت دارد تا موضوع را با رئیس اداره مالیاتی مطرح کند. اما اگر اختلاف حل نشد می‌تواند موضوع را به هیئت حل اختلاف مالیاتی گزارش کند.

جریمه نپرداختن مالیات بر اجاره چقدر است؟

عدم پرداخت هر کدام از انواع ماليات بر درآمد و همکاری نکردن با سازمان امور مالیاتی  منجر به پرداخت جریمه می‌شود. با توجه به اینکه جرائم مالیاتی سنگین هستند، بهتر است با عواقب پرداخت نکردن مالیات آشنا باشید تا مشمول این جریمه‌ها نشوید.

پرداخت نکردن مالیات اجاره هم جزو موارد جریمه می‌شود و کسانی‌که در زمان معین شده مالیات را پرداخت نکنند، باید به میزان ده درصد از مبلغ آن را به عنوان جریمه پرداخت کنند.

اما بخش دیگر جریمه‌ها به مواردی اختصاص دارد که مالک اظهار نامه مالیاتی را خلاف واقع پر کرده باشد و این امر توسط کارشناسان تشخیص داده شود و به صورت مکتوب گزارش شود. اگر این مورد اثبات شود، مالک موظف است علاوه بر پرداخت میزان مالیاتی که به ملک تعلق می‌گیرد، یک برابر آن را هم به عنوان جریمه به سازمان امور مالیاتی بپردازد.

شرایط معافیت از مالیات بر اجاره ملک شامل چه مواردی است؟

با وجود الزامی بودن قانون مالیات بر اجاره، تبصره‌هایی مبنی بر معافیت برخی از افراد وجود دارد. مطابق ماده 53، 55 و 59 در قانون مالیات تبصره‌های زیر برای معافیت از مالیات اجاره تعیین شده است.

• خانه‌هایی که اجداد، پدر، مادر، همسر، فرزندان یا افراد تحت تکفل در آن سکونت داشته باشند از پرداخت مالیات معاف هستند. اما اگر با بررسی‌های سازمان امور مالیاتی مشخص شود در این زمینه تخلفی صورت گرفته است و اجاره‌ دریافت می‌شود، مالک موظف است علاوه بر پرداخت مالیاتف مبلغی را هم به عنوان جریمه پرداخت کند.
• در مواردی که صاحب ملک آن را فروخته باشد و با خریدار توافق کرده باشد که به مدت 6 ماه در آن مکان مستقر باشد، ملزم به پرداخت مالیات نیست.
• کسانی که تنها منبع درآمد و گذران زندگی آن‌ها اجاره بهای منزل مسکونی یا تجاری باشد و منبع درآمد دیگری نداشته باشند، از پرداخت مالیات اجاره معاف هستند. البته اگر میزان اجاره خارج از عرف باشد و مبلغ آن بالا باشد، مشمول این معافیت نمی‌شود.
• یکی از موارد با اهمیت در تعیین میزان مالیات اجاره متراژ ملک است. بر این اساس مالکان خانه‌های کوچکتر از 150 مترمربع در تهران و کوچکتر از 200 متر مربع در شهرهای دیگر از پرداخت مالیات معاف هستند و مورد پیگرد قانونی قرار نمی‌گیرند.
• کسانی که چند منبع درآمد داشته باشند، مبنای محاسبه مالیاتی مجموعه درآمد فرد با کسر یک معافیت است.
• مجتمع‌های مسکونی كه بيشتر از سه واحد استيجاري داشته باشند و در ساخت آن‌ها الگوی مصرف اعلام شده از سوی مسکن و راه‌سازی رعایت شده باشد، از پرداخت 100 درصد مالیات بر درآمد اجاره در مدت زمان اجاره معاف هستند.
• همچنین مطابق قوانین خانه‌های سازمانی مشمول پرداخت مالیات نیستند.

سخن پایانی

مالیات اجاره یکی از انواع مالیات مستقیم است که اجاره دهنده ملک موظف است آن را پرداخت کند. نرخ مالیات اجاره با توجه به میزان اجاره بها تعیین می‌شود. البته چند مورد وجود دارد که مشمول معافیت مالیاتی هستند. اگر در صدد اجاره ملک و یا ساختمان برای انجام فعالیت تجاری خود هستید و یا اینکه خودتان مالک هستید و مایلید بیشتر با فرآیند مالیات بر اجاره ملک آشنا شوید، با ما تماس بگیرید. مشاوران مالیاتی شرکت حسابداری تدبیر حساب همواره آماده ارائه مشاوره به شما می‌باشند.