شکی نیست که دولت‌ها برای تامین مخارج خود نیاز به منابع درآمدی دارند. مالیات در بسیاری از کشورها اولین منبع درآمدی دولت را تشکیل می‌دهد. با تغییر قانون مالیات بر اصناف، احتمالاً برای شما نیز سوال شده است که مالیات اصناف چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟ چگونه می‌توان از معافیت‌های مالیاتی برخوردار شد؟ نرخ مالیات بردرآمد اصناف چقدر است؟ در این مقاله قصد داریم به این پرسش‌ها پاسخ دهیم. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید. سازمان امور مالیاتی کشور بر مبنای درآمد اصناف، برای آنها مالیات در نظر میگیرد. این مالیات از نوع مالیات مستقیم است و مودیان مکلف به پرداخت آن هستند. تقریبا همه کسب‌وکارهای کشور در سه دسته بندی صنفی یا همان گروه بندی مشاغل قرار میگیرند.چنانچه تمایل دارید از خدمات مالیاتی استفاده کنید، مشاوران ما در شرکت حسابداری تدبیر حساب آماده راهنمایی شما هستند.

مالیات اصناف چیست؟

مالیات به طور کلی، به دو دسته‌ی مالیات مستقیم و مالیات غیرمستقیم تقسیم می‌شود. مالیات مستقیم که قانون آن در سال 1345 تصویب شده، خود به دو نوع مالیات‌بردرآمد و مالیات بر دارایی تفکیک می‌شود.

• مالیات‌بردرآمد همان مالیاتی است که فروشگاه‌های مختلف مثل سوپرمارکت‌ها، فروشگاه‌ها و شغل‌های مختلف می‌پردازند. درآمد اتفاقی نیز شامل مالیات از نوع مستقیم بر درآمد می‌شود. درآمد اتفاقی شامل برخی جایزه‌ها، نوعی معامله و … می‌شود و می‌تواند نقدی یا غیرنقدی باشد.
• مالیات بر دارایی نیز مالیاتی است که به زمین، ملک مسکونی خالی، حق تمبر، ارث و … تعلق می‌گیرد.

مالیات غیرمستقیم نیز به مالیاتی گفته می‌شود که توسط شهروندان همراه با قیمت کالا پرداخت می‌شود. برای مثال مالیات برارزش افزوده، مالیات‌های گمرکی که روی قیمت کالاهای صادراتی و وارداتی لحاظ می‌شود. این نوع مالیات نیازی به خوداظهاری ندارد.

نوع مالیات اصناف، مالیات مستقیم است. نحوه محاسبه مالیات اصناف بر اساس درآمد آن‌هاست. در واقع شغل‌ها و صنف‌های مختلف بر اساس میزان درآمدشان دسته‌بندی می‌شوند و هر دسته، نرخ مالیات‌بردرآمد اصناف مختص به خود را دارد. اصناف ملزم هستند همه‌ساله اظهارنامه مالیاتی را به سازمان امور مالیاتی تسلیم کنند تا میزان مالیات آن‌ها مشخص شود. پس از حساب کردن مقدار مالیات، اصناف موظف به پرداخت آن هستند. البته امکان قسط بندی مبلغ مالیات نیز وجود دارد.

درصد مالیات اصناف چقدر است ؟

به زبان ساده درصد مالیات اصناف برای هر یک از اصناف متفاوت است و به عوامل مختلقی بستگی دارد. مهم ترین عامل تعیین کنند در درصد مالیات اصناف میزان درآمد آنها است. هر ساله سازمان امور مالیاتی کشور برای افزایش آگاهی و شفاف سازی جدولی تحت عنوان جدوا مالیات اصناف را د اختیار عموم قرار میدهد. مطابق به این جدول درصد مالیات اصناف برای هر صنف تعیین شده است. بر همین اساس برای درآمدهای پایین تر از حد تعیین شده حدودا 2/5 درصد از درآمد و برای درآمدهای بالاتر از این نرخ حدودا به 25 درصد نیز میرسد.

اصناف معاف از مالیات کدام اند؟

بر اساس قانون بودجه کشور که هر ساله توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب میرسد، برخی از اصناف و مشاغل از پرداخت مالیات معاف هستند. سقف درآمدی برای معافیت از مالیات 12 میلیون تومان در سال 1403 است. در لیست به برخی از انها اشاره شده است:

• البته زنان سرپرست خانوار؛
• افراد زیر 18 سال و بالای 60 سال که درامد آنها از محل مشاغل آزاد کمتر از مبلغ معافیتی باشد؛
• جانبازان و معلولینی که بالای 50 درصد معلولیت دارند، از پرداخت مالیات اصناف معاف اند.

تهیه اظهارنامه مالیات اصناف

برای پرداخت مالیات اصناف حتما باید اظهارنامه مالیاتی ارائه شود و بر مبنای مبلغی تحت عنوان مالیات در نظر گرفته میشود. اطلاعات ذکر شده در اظهارنامه مالیاتی باید دقیق و شفاف باشد. در غیر این صورت ممکن است متحمل جریمه شوید. برای پرهیز از این کار اطمینان حاصل کنید که تمام هزینه‌ها و درآمدهای خود را ذکر می‌کنید. درآمد و مالیات سال پیش، استهلاک مالیاتی و هر فاکتور مهم دیگری را متذکر شوید. برای اطمینان از مشاوران مالی و نرم‌افزارهای حسابداری کمک بگیرید. فراموش نکنید تنظیم اظهارنامه بعد از موعد مقرر باعث می‌شود متحمل جریمه شوید. برای تهیه و ارسال اظهارنامه مالیات اصناف بهتر است نکاتی را به یاد داشته باشیم تا بتوانیم با کمترین چالش آن را آماده کنیم. در این مسیر میتوانید از کارشناسان خبره ما مشاوره حسابداری و مالیاتی را بسته به نیازتان دریافت کنید. از سوی دیگر تمامی صاحبان کسب‌وکارهایی که به تازگی شروع به فعالیت کردند، موظف هستند تا 4 ماه بعد از شروع فعالیت خود، به سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه کرده و امور مالیاتی خود را مشخص کنند. بدیهی است که در غیر این صورت سازمان امور مالیاتی آن کسب‌وکار را به میزان 10 درصد  مالیات خود جریمه کرده و از معافیت‌های مالیاتی نیز محروم می‌سازد.

برخی نکات کلی برای تهیه اظهارنامه مالیات اصناف:

• بررسی تمامی مدارک و ارائه به موقع اظهارنامه مالیات اصناف
• کمک گرفتن از مشاورین مالیاتی و مالی
• نگهداری تمامی اسناد و مدارک

میزان مالیات اصناف چقدر است؟

همان‌طور که قبلاً اشاره شد، مالیاتی که صاحبان مشاغل می‌پردازند بسته به میزان درآمد مشمول مالیات اصناف مطابق با ماده 131 قانون مالیات های مستقیم به صورت پلکانی قابل محاسبه است.

همچنین شما میتوانید برای مطالعه بیشتر به مالیات حساب های تجاری مراجعه کنید.

نحوه محاسبه مالیات اصناف

برای این که بدانیم مالیات اصناف چیست و چگونه محاسبه می‌شود، لازم است نکته‌ای را در نظر بگیریم؛ درست است که نام مالیاتی که اصناف می‌پردازند، مالیات‌ بر درآمد است، اما در واقع مالیات به سودی که به دست می‌رسد تعلق می‌گیرد. در واقع درآمد پس از کسر هزینه‌ها شامل هزینه‌ی خرید مواد، اجاره، قبض آب و برق و…، استهلاک و سایر مواردی که در اظهارنامه مالیاتی قید شده محاسبه می‌شود . سپس مبلغ  به عنوان معافیت سالانه از آن کسر و در نرخی که قبلاً توضیح دادیم و بین 9 تا 25 درصد است ضرب می‌شود. مبلغ نهایی مالیاتی است که مالک کسب‌وکار باید بپردازد. برای درک بهتر، به مثالی که می‌زنیم توجه بفرمایید. ممکن است درآمد یک واحد صنفی پس از کسر هزینه‌های اجاره، آب و برق و گاز، استهلاک و دیگر هزینه‌ها برابر 300 میلیون ریال باشد. اگر سقف معافیت مالیاتی سالانه واحد، 156 میلیون ریال باشد، 144 میلیون ریال باقی می‌ماند. سپس اگر نرخ 9 درصد به این واحد تعلق گرفته باشد، این مقدار در 144 میلیون ضرب شده و در نهایت 12.96 میلیون ریال به عنوان مالیات برای این واحد صنفی مشخص می‌شود. لازم است بدانید بعد از مشخص‌شدن میزان مالیات پرداختی، می‌توانید نسبت به آن اعتراض داشته و تقاضای تجدیدنظر فرمایید. برای این کار می‌توانید به سایت سازمان امور مالیاتی کشور به آدرس tax.gov.ir مراجعه بفرمایید و از طریق منوی مربوطه اقدام به ثبت اعتراض یا شکایت خود نمایید. پرداخت الکترونیکی مالیات و خدمات دیگری نیز از طریق این درگاه قابل انجام است.

معافیت مالیات اصناف به چه صورت است؟

معافیت مالیاتی در واقع خروج قانونی و گاهی موقت از پرداخت مالیات است. نوع فعالیت برخی از اصناف باعث می‌شود از معافیت مالیاتی برخوردار شوند. برای مثال مؤسسات خیریه و مراکزی که به این امور مشغول هستند از پرداخت مالیات معاف هستند. گروه‌های فرهنگی و هنری و اصنافی که به فعالیت در مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافتة کشور مشغول هستند نیز از اصناف معاف از مالیات به شمار می‌روند. علاوه‌برآن واحدهای تولیدی و معدنی نیز بنا بر شرایط خود، بین پنج تا ده سال از معافیت مالیاتی برخوردار هستند. در حالت کلی سیاست‌های مالیاتی کشور به گونه‌ای است که افراد مسن، کم درآمد، معلول و آسیب پذیر اقتصادی را از پرداخت مالیات معاف کند. علاوه بر این نیز طبق ماده 100 قانون مالیات، مشاغلی که فروششان کمتر از میزان معینی باشد از معافیت‌های مالیاتی خاصی برخوردارند. این معافیت بر اساس ماده 101 قانون مالیات های مستقیم به میزان معافیت سالانه ماده 84 میباشد که بر اساس قانون بودجه سالیانه سال 1402، به میزان 47/5 میلیون تومان تعیین شده است.

کمترین مالیات به کدام صنف تعلق دارد؟

در این میان آنهایی که درآمدشان از مبلغ تعیین شده در قانون کمتر باشد، با نرخی حدود 2/5 درصد مالیات اصناف را پرداخت میکنند (البته بدون احتساب معافیت‌ها) . اما در حالت کلی کمترین مالیات اصناف متعلق به گروه‌ای زیر است:

• مراکز و موسسات خیریه
• گروه‌های فرهنگی و هنری
•  اصنافی که در مناطق کمتر توسعه‌یافته شروع بکار می‌کنند نیز می‌توانند از برخی معافیت‌های مالیاتی یا مالیات نرخ صفر استفاده کنند.

مشمولان مالیات بر اصناف

بر اساس قوانین، اصناف مختلف بر اساس نوع فعالیت و حجم کاری به سه دسته مختلف تقسیم میشوند:

گروه اول: اصنافی هستند که بر اساس اظهارنامه مالیاتی، عملکرد دو سال قبل آنها بیشتر از 30 میلیارد تومن است.

گرو دوم: اصنافی هستند که بر اساس اظهارنامه مالیاتی، عملکرد دو سال قبل آنها بین 10 تا 30 میلیارد تومان است.

گروه سوم: عموما کسب و کارهای کوچک با درآمدهای کمتر که در گروه دوم قرار نمیگیرند.

مراحل پرداخت مالیات اصناف

برای پرداخت مالیات اصناف بنا به ماده 131 قانون مالیات های مستقیم بهتر است به نکات زیر توجه شود:

• ارائه مستندات لازم (مدارک هویتی مودی، مدارک مربوط به درآمد، قراردها، دفاتر قانونی و فاکتورهای خرید و فروش)
• ثبت تمامی هزینه‌ها و درآمدها
• ارائه تمامی فاکتورها
• ارسال به موقد اظهارنامه مالیاتی
• کمک گرفتن از نرم افزار های حسابداری و مشاوران مالی

آیا امکان پرداخت اقساطی مالیات اصناف وجود دارد ؟

باید بگوییم بله. بنا به ماده 167 و 191 قانون مالیات های مستقیم امکان پرداخت اقساطی مالیات اصناف برای افرادی که قدرت پرداخت کامل آن را ندارند وجود دارد. این افراد میتوانند ظرف 3 تا 6 ماه مالیات خود را پرداخت کنند. البته میتوان کل مبلغ را یکجا پرداخت کرد.

جمع‌بندی

امیدواریم تا این جا به شما کمک کرده باشیم تا درک بهتری از این که مالیات اصناف چیست و چگونه محاسبه می‌شود پیدا کنید، اما بدیهی است که قانون مالیات دارای ماده‌ها و تبصره‌ها و پیچیدگی‌هایی است که درک دقیق آن، متخصصان خود را می‌طلبد. توصیه می‌کنیم برای محاسبه و پرداخت مالیات خود حتماً از کارشناسان مالیاتی و نرم‌افزارهای مخصوص این کار کمک بگیرید تا بتوانید از حداکثر امتیازها برخوردار شده و با خیال آسوده به کسب‌وکار خود بپردازید. همچنین برای دریافت خدمات مدیریت مالی میتوانید با ما در تماس باشید.